Księga Rodzaju, rozdział 4:1-16

Krzysztof Radzimski

Spoglądając na Abla jako archetyp osoby niewinnej, brata lub siostry w wierze, w dalszej kolejności pewien cień rzeczywistości ukazanej w Jezusie Chrystusie, postarajmy się zrozumieć, jakiej zmiany w nas chce dokonać Bóg przez ewangelię.

22 lutego 2023


Wprowadzenie

Trudno uwierzyć, ale mija już rok, gdy za naszą wschodnią granicą, Rosjanie pod wodzą Wladimira Putina atakują Ukrainę. Brat morduje brata i niekiedy pytamy się: kiedy to się skończy? Dlaczego Bóg nie położy kresu tej wojnie? Kiedy odpowie na nasze modlitwy o pokój? Nie chcę nikogo zniechęcać. Jestem pewien, że nie powinniśmy ustawać w tej modlitwie, bo jest to naszą rolą. Wierzymy, że Bóg patrząc ze swojej większej perspektywy, przeprowadzi naród Ukraiński przez to trudne doświadczenie. Konflikty braterskie są z nami od zawsze i za każdym razem są one straszne, wręcz przerażające; a dzisiejszy tekst z Księgi Rodzaju pokaże nam, że Bóg widzi więcej, dalej i wcześniej. Chce wyprowadzić człowieka ze stanu grzechu, nienawiści i nieprzebaczenia do świętej rzeczywistości, gdzie jest On i Jego sprawiedliwość spełnia się w miłości1).

Zanim przejdziemy do omówienia opowiadania o Kainie i Ablu, trzeba najpierw wyzbyć się pewnego utartego myślenia: Kain zły Abel dobry. Teoderich Kampmann zwraca uwagę na to, że «czytelnik łatwo i chętnie zagradza sobie drogę do zrozumienia tej opowieści dlatego, że zbyt pochopnie odwraca się od Kaina i identyfikuje się z Ablem. Tendencję taką można stwierdzić już u dzieci. Nie uważamy siebie za Kainitów, ponieważ nikogo nie zabiliśmy. Zrozumienie historii bywa utrudnione przez to, że zatrzymujemy się na szczeblu dziecinno-naiwnych wyobrażeń: zły Kain zabił dobrego Abla. Takie obrazki z pobożnych książeczek wymagają skorygowania». W naszym rozważaniu spróbujemy znaleźć w nas samych obraz Kaina, zaś na Abla spojrzymy jako na symbol Chrystusa. Parafrazując tytuł polskiego filmu: wszyscy jesteśmy Kainami.2)

Prezentacja tekstu

Zanurzając się w treść pierwszych 16 wersetów 4 rozdziału spróbujmy ujrzeć trochę nas samych, nasze postawy, czasem nonszalanckie traktowanie Boga, brak umiejętności wzięcia na siebie odpowiedzialności za własne myśli, pragnienia i czyny; ten trwający od wieków konflikt między dobrem a złem oraz między nasieniem kobiety a nasieniem węża3). Spoglądając na Abla jako archetyp osoby niewinnej, brata lub siostry w wierze, w dalszej kolejności pewien cień rzeczywistości ukazanej w Jezusie Chrystusie, postarajmy się zrozumieć, jakiej zmiany w nas chce dokonać Bóg przez ewangelię.

Następnie człowiek poznał Ewę, swoją żonę i poczęła, i urodziła Kaina. I powiedziała: Nabyłam mężczyznę z JHWH. Potem urodziła jeszcze jego brata, Abla. Abel został pasterzem owiec, a Kain uprawiał rolę. I stało się po upływie [wielu] dni, że Kain złożył JHWH dar z plonów ziemi. Również Abel, także on przyniósł dar z pierworodnych swoich owiec i z ich tłuszczu. I wejrzał JHWH na Abla i na jego dar. A na Kaina i na jego dar nie wejrzał i rozgniewał się Kain bardzo, i posmutniało jego oblicze. I powiedział JHWH do Kaina: Dlaczego się gniewasz i dlaczego posmutniało twoje oblicze? Czy nie byłoby uniesione, gdybyś czynił dobrze? A skoro nie czynisz dobrze, u drzwi leży grzech. Ku tobie zwraca się jego pragnienie, lecz ty będziesz nad nim panował. I powiedział Kain do Abla, swego brata: Wyjdźmy w pole. A gdy byli w polu, powstał Kain przeciw Ablowi, swemu bratu i zabił go. Wówczas powiedział JHWH do Kaina: Gdzie jest Abel, twój brat? I odpowiedział: Nie wiem. Czy ja jestem stróżem mego brata? I zapytał: Co zrobiłeś? Głos [rozlanej] krwi twego brata woła do Mnie z ziemi. Teraz więc będziesz wyklęty przez ziemię, która rozwarła swoją paszczę, aby wziąć z twojej ręki krew twojego brata. Gdy będziesz uprawiał ziemię, nie użyczy ci już swojej mocy. Tułaczem i wędrowcem będziesz na ziemi. Wtedy powiedział Kain do JHWH: Moja wina jest zbyt wielka do wzięcia. Oto wypędzasz mnie znad oblicza tej ziemi i muszę się skryć przed Twoim obliczem; będę tułaczem i wędrowcem na ziemi, i każdy, kto mnie znajdzie, zabije mnie. Wtedy JHWH powiedział mu: Dlatego każdy, kto by zabił Kaina, ściągnie na siebie siedmiokrotną pomstę. I umieścił JHWH na Kainie znak, aby nie próbował go zabić nikt, kto go spotka. Tak odszedł Kain sprzed oblicza JHWH i zamieszkał w ziemi Nod, na wschód od Edenu4).

w.1-2a

וְהָאָדָם יָדַע אֶת-חַוָּה אִשְׁתּוֹ וַתַּהַר וַתֵּלֶד אֶת-קַיִן וַתֹּאמֶר קָנִיתִי אִישׁ אֶת-יְהוָה׃

וַתֹּסֶף לָלֶדֶת אֶת-אָחִיו אֶת-הָבֶל

Następnie człowiek poznał Ewę, swoją żonę i poczęła, i urodziła Kaina. I powiedziała: Nabyłam mężczyznę z JHWH. Potem urodziła jeszcze jego brata, Abla5).

Dzisiejszy tekst rozpoczyna się od stwierdzenia, że Adam poznał Ewę, ale poznanie to ma znaczenie zbliżenia intymnego. Biblijne poznanie kogoś, zawsze wiąże się z osobistym i intymnym zaangażowaniem, a nie z bezosobowym zebraniem informacji o kimś6). Jego wynikiem jest pierwszy narodzony z kobiety człowiek. Ewa najwyraźniej się cieszy, że z pomocą JHWH otrzymała potomka płci męskiej, marzenie każdej Hebrajki. Wypowiada ona słowa zachwytu nad tym, że ma udział w stworzeniu człowieka. Każde życie jest cenne, jest darem Boga. Człowiek, a zwłaszcza kobieta współuczestniczy w wydostaniu się na świat nowego życia. Cud narodzin, bez względu na to jak często się zdarza, zawsze zdumiewa i zachwyca.

Ewa, kobieta7), a nie mężczyzna Adam nadaje imię pierwszemu synowi, a jest to imię znamienne, gdyż podążając za rdzeniem qjn znaczy kowal8). Imię to oznacza kogoś mocnego i silnego, kogoś kto może znieść trudy pracy w rolnictwie i to w czasach starożytnych. Później rodzi się drugi syn, którym matka się nie zachwyca, a imię jakie mu nadaje jest równie wymowne, bo הָבֶל oznacza podmuch, tchnienie, nicość9), wręcz marność10). Kiedyś Kaznodzieja powie: habel habailim hakkol habel11). Widać mama nie ma o swoim synku tak dobrego zdania jak o Kainie. Zapowiada także ulotność i kruchość jego krótkiego życia12).

w.2b

וַיְהִי-הֶבֶל רֹעֵה צֹאן וְקַיִן הָיָה עֹבֵד אֲדָמָה׃

Abel został pasterzem owiec, a Kain uprawiał rolę13).

Dobrze znamy historię Dawida, syna Jessego, który wypasał owce, kiedy to prorok Samuel przyszedł, aby namaścić nowego króla Izraela. Ojciec Dawida nawet o nim nie pomyślał jako o potencjalnym władcy. Dawid zajmował się tym, czym taki młody chłopak mógł się zająć. Wypasanie owiec nie było zajęciem wymagającym tak wielkiej siły i wytrzymałości co praca w polu, dlatego zarówno Dawidowi jak i Ablowi powierzono to zajęcie. Widać, że imiona nadane przez matkę mają swoje odzwierciedlenie w ich życiu.

To nam trochę mówi o roli rodziców w wychowaniu dzieci. Czy jesteś tą osobą, która motywuje swoje dziecko do coraz większego wysiłku? Czy zapewniasz je, że zawsze sobie poradzi? Czy angażujesz je do coraz poważniejszych zadań; obdarzasz zaufaniem? Wiem, że obecnie rodzice są bardziej świadomi takich rzeczy. Ważne jest by rodzić zamiast trzymać dziecko pod kloszem lub podcinać skrzydła sarkastycznymi uwagami, zachęcał je do przejmowania odpowiedzialności za swoje życie. Najlepszym nauczycielem porażka jest powiedział Mistrz Yoda14). Wierzący rodzic powinien wiarą kierować się również w tej sprawie. Umieć być przewodnikiem, a nie sędzią lub tyranem.

Wracając do tekstu, mamy tu zarysowane dwie linie społeczeństwa: pasterze i rolnicy. Te dwa zajęcia i nieuniknione konflikty pomiędzy tymi grupami są jednym z wielu tematów Pięcioksięgu. Obie są przez Boga cenione i wspierane, o czym będą świadczyć prawa kultowe i święta starożytnego Izraela.

w.3-5

וַיְהִי מִקֵּץ יָמִים וַיָּבֵא קַיִן מִפְּרִי הָאֲדָמָה מִנְחָה לַיהוָה׃

וְהֶבֶל הֵבִיא גַם-הוּא מִבְּכֹרוֹת צֹאנוֹ וּמֵחֶלְבֵהֶן וַיִּשַׁע יְהוָה אֶל-הֶבֶל וְאֶל-מִנְחָתוֹ׃

וְאֶל-קַיִן וְאֶל-מִנְחָתוֹ לֹא שָׁעָה וַיִּחַר לְקַיִן מְאֹד וַיִּפְּלוּ פָּנָיו׃

I stało się po upływie [wielu] dni, że Kain złożył JHWH dar z plonów ziemi. Również Abel, także on przyniósł dar z pierworodnych swoich owiec i z ich tłuszczu. I wejrzał JHWH na Abla i na jego dar. A na Kaina i na jego dar nie wejrzał i rozgniewał się Kain bardzo, i posmutniało jego oblicze15).

Kain i Abel dojrzewają do tego by zrozumieć, że dawcą wszelkich plonów i pomnożenia stad jest Stwórca. Wybierają zatem dary dla Boga z tego czym się zajmują. Oczywistym jest, że Kain przyniesie płody roli a Abel jedno ze swoich zwierząt. Obaj pełnią jakby role kapłańskie16). Tekst ten nic nie mówi o tym, by któraś z tych ofiar była niepełnowartościowa. Mamy co prawda zwrot, że Abel przyniósł z pierworodnych swoich owiec, ale wiadomym jest, że Kain nie mógł przynieść nic innego, w tamtych czasach nie ma jeszcze mowy o spichlerzach, a zatem jego dar był również z pierwocin, bo nic innego by się nie ostało. To co przyniósł Kain nie było czymś bezwartościowym. Zwrot wejrzał JHWH na Abla i na jego dar. A na Kaina i na jego dar nie wejrzał, mówi nam, że Bóg wejrzał na Abla, a na Kaina nie. Dopiero w drugiej kolejności wymieniony jest dar ofiarny. Zatem nie o sam dar chodzi, ale o osobę, która ją składa17). Taką interpretację potwierdza również tradycja talmudyczna18). Autor listu do Hebrajczyków powie: Przez wiarę złożył Abel Bogu wartościowszą ofiarę niż Kain, dzięki czemu otrzymał świadectwo, że jest sprawiedliwy, gdy Bóg przyznał się do jego darów, i przez nią jeszcze po śmierci przemawia19). A zatem wiara Abla, świadectwo sprawiedliwości, te kwestie były istotne a nie sama natura daru. Obaj dają z pewnością to, co najlepsze. Jednak widać, że dla Boga jest istotne nie tylko co jest składane, ale stan serca ofiarodawcy. Dlaczego więc Pan Bóg nie przyjął ofiary Kaina? Najprawdopodobniej w życiu Kaina już wcześniej musiał pojawić się grzech. Często, gdy rozpatruje się podłoże grzechu Kaina, padają stwierdzenia, że zabójstwa dokonał dlatego, iż Bóg nie przyjął jego ofiary, tylko ofiarę Abla. Sprawa jednak jest bardziej skomplikowana.

w.6-7

וַיֹּאמֶר יְהוָה אֶל-קָיִן לָמָּה חָרָה לָךְ וְלָמָּה נָפְלוּ פָנֶיךָ׃

הֲלוֹא אִם-תֵּיטִיב שְׂאֵת וְאִם לֹא תֵיטִיב לַפֶּתַח חַטָּאת רֹבֵץ וְאֵלֶיךָ תְּשׁוּקָתוֹ וְאַתָּה תִּמְשָׁל-בּוֹ׃

I powiedział JHWH do Kaina: Dlaczego się gniewasz i dlaczego posmutniało twoje oblicze? Czy nie byłoby uniesione, gdybyś czynił dobrze? A skoro nie czynisz dobrze, u drzwi leży grzech. Ku tobie zwraca się jego pragnienie, lecz ty będziesz nad nim panował20).

Bóg dostrzega stan Kaina i postanawia udzielić mu wsparcia. Pytaniem chce najwyraźniej skłonić go do refleksji nad przyczyną odrzucenia daru. Stwórca wskazują Kainowi: „gdybyś czynił dobrze, twoje oblicze byłoby uniesione”. Pismo nie mówi nam tego na czym polegało złe postepowanie Kaina. Można się tylko domyślać, że w jego sercu od dawna kryła się złość i zawiść, chociaż jako pierworodny syn był dziedzicem, a jak wiemy z początku rozdziału, był też faworytem Ewy. Kain żył w konflikcie z Bogiem zanim złożył dar i zanim zabił swego brata, grzech znalazł w jego sercu kluczowe przyczółki, dlatego jego ofiara nie była Bogu miła.

To wiele nas uczy. Naprawdę Bóg nie przyjmie twojej służby w Kościele, jeżeli będziesz żył w gniewie, zawiści, w nienawiści, w grzechach seksualnych, w zarozumialstwie, w nałogach, w kłamstwie i zazdrości. Obojętnie jak wielkie będzie twoje pole, jak dobrze będziesz znał Boże Słowo, jak wiele charytatywnych czy ewangelizacyjnych działań podejmiesz, jeżeli twoje serce będzie zatrute grzechem, nie będzie ukryte w Jezusie; jeżeli w twoim życiu nie przejawia się Nowy Byt stworzony przez wiarę w ewangelię, to twoja służba jest bezwartościowa, a ofiary jakie ponosisz są zwykłym marnotrawstwem. Jakub mówi: wiara bez uczynków jest martwa21), ale uczynki bez wiary również. Pan powie takim: Nigdy was nie znałem. Idźcie precz ode mnie wy, którzy czynicie bezprawie22). Jeżeli wiara i miłość Chrystusa nie napędzają twojego życia, to prędzej czy później twoje myśli przepełni bunt na brata i siostrę, aż zrodzi się pycha, obłuda i każdy inny grzech, a w konsekwencji odrzucenie Boga.

Kain miał panować nad grzechem, a nas Paweł zapewnia, że przez wiarę my też mamy tę moc: Grzech nie będzie bowiem panował nad wami, nie jesteście przecież pod panowaniem Prawa, lecz łaski23). Łaska, ta Boska moc Boga, uzdalnia chrześcijanina do wszystkiego co jest potrzebne dla życia i pobożności24).

w.8

וַיֹּאמֶר קַיִן אֶל-הֶבֶל אָחִיו וַיְהִי בִּהְיוֹתָם בַּשָׂדֶה וַיָּקָם קַיִן אֶל-הֶבֶל אָחִיו וַיַּהַרְגֵהוּ׃

I powiedział Kain do Abla, swego brata: Wyjdźmy w pole. A gdy byli w polu, powstał Kain przeciw Ablowi, swemu bratu – i zabił go.

Jak się jednak miało okazać, Kain nie skorzystał z Bożej oferty i grzech, który go kusił, grzech konkurencyjności przed Stwórcą, praprzyczyna wielu konfliktów i wojen, popchnęła go do rozwiązania ostatecznego. Cała złość wobec Boga, spada na niewinnego Abla25).

W tym miejscu powinniśmy sięgnąć po słowa Pana: Słyszeliście, iż powiedziano przodkom: Nie będziesz zabijał, a kto by zabił, pójdzie pod sąd. A Ja wam powiadam, że każdy, kto się gniewa na brata swego, pójdzie pod sąd, a kto by rzekł bratu swemu: Racha, stanie przed Radą Najwyższą,kto by rzekł: Głupcze, pójdzie w ogień piekielny. Jeślibyś więc składał dar swój na ołtarzu i tam wspomniałbyś, iż brat twój ma coś przeciwko tobie, zostaw tam dar swój na ołtarzu, odejdź i najpierw pojednaj się z bratem swoim, a potem przyszedłszy, złóż dar swój26).

Wszelkie konflikty, niejasności, żale, pretensje czy niedopowiedzenia, trzeba wyjaśniać na bieżąco, tak aby nie dopuścić, by w sercu zagnieździł się gniew, zawiść i nienawiść. Ciarki na plecach budzi fakt, że niektórzy chrześcijanie, potrafią całymi latami żyć w nieprzebaczeniu. Przerażające jest to, gdy ktoś z nas bierze udział w pamiątce wieczerzy Pańskiej mając w sercu to co było w sercu Kaina i do ust bierze symbole ciała i krwi Pana.

w.9-11

וַיֹּאמֶר יְהוָה אֶל-קַיִן אֵי הֶבֶל אָחִיךָ וַיֹּאמֶר לֹא יָדַעְתִּי הֲשֹׁמֵר אָחִי אָנֹכִי׃

וַיֹּאמֶר מֶה עָשִׂיתָ קוֹל דְּמֵי אָחִיךָ צֹעֲקִים אֵלַי מִן-הָאֲדָמָה׃

וְעַתָּה אָרוּר אָתָּה מִן-הָאֲדָמָה אֲשֶׁר פָּצְתָה אֶת-פִּיהָ לָקַחַת אֶת-דְּמֵי אָחִיךָ מִיָּדֶךָ׃

Wówczas powiedział JHWH do Kaina: Gdzie jest Abel, twój brat? I odpowiedział: Nie wiem. Czy ja jestem stróżem mego brata? I zapytał: Co zrobiłeś? Głos [rozlanej] krwi twego brata woła do Mnie z ziemi. Teraz więc będziesz wyklęty przez ziemię, która rozwarła swoją paszczę, aby wziąć z twojej ręki krew twojego brata27).

Bóg pytał Kaina: „Gdzie jest brat twój”? Jest to początek rozprawy sądowej, gdzie Kain będzie miał okazję poprowadzić swoje serce do pokuty. Krew niewinnego Abla wołała z ziemi. A ja też zapytam dziś, gdzie jest twoja siostra, gdzie jest twój brat? Dlaczego nosisz jeszcze w sercu gorzki korzeń niezgody? A może tak jak Kain powiesz z wyrzutem do Boga: czy jestem stróżem mego brata? Byłby to festiwal tupetu i głupoty. Czemu w twoim sercu rodzi się zazdrość? Bóg pyta ciebie dziś: „Co zrobiłeś?”, aby pozyskać swego brata, co zrobiłeś, żeby uleczyć zranienia? Zamiast w swojej głowie rozmyślać o tym jak zostaliśmy skrzywdzeni, jak pominięci, odrzuceni czy w jakikolwiek sposób skonfliktowani z drugim człowiekiem, pójdźmy, aby się z nim, z nią pojednać, zakończyć każdą niezgodę, w imieniu Jezusa zniszczyć wszystko do czego mógłby odwołać się przeciwnik i nas oskarżyć. Nie możemy zostawiać miejsca diabłu! Zobaczmy, że w rozdz. 3 przeklęty zostaje wąż, ale zło ukazuje są niszczycielską moc i teraz również Kain zostaje przeklęty. Wiedząc to wszystko, nie dopuśćmy, aby jakiekolwiek przekleństwo zaciążyło również nad nami, bo każde zło jakiego dopuszcza się człowiek woła do Boga o sprawiedliwość, o pomstę.

Choć historia Kaina i Abla wydarza się od samego początku i trwa do dzisiaj, to autor listu do Hebrajczyków mówi, że przez wiarę podeszliśmy do pośrednika nowego przymierza, Jezusa, i do krwi, którą się kropi, a która przemawia lepiej niż krew Abla28). Jezus symbolicznie skropił nas swą krwią i zmył z nas wszelki grzech29), usunął cały list dłużny, który się zwracał przeciwko nam. Nie zaciągajmy więc nowego długu; raczej uwalniajmy siebie i innych od niego, wybaczając sobie tak, jak On nam wybaczył.

w.12-14

כִּי תַעֲבֹד אֶת-הָאֲדָמָה לֹא-תֹסֵף תֵּת-כֹּחָהּ לָךְ נָע וָנָד תִּהְיֶה בָאָרֶץ׃

וַיֹּאמֶר קַיִן אֶל-יְהוָה גָּדוֹל עֲוֹנִי מִנְּשֹׂא׃

הֵן גֵּרַשְׁתָּ אֹתִי הַיּוֹם מֵעַל פְּנֵי הָאֲדָמָה וּמִפָּנֶיךָ אֶסָּתֵר וְהָיִיתִי נָע וָנָד בָּאָרֶץ וְהָיָה כָל-מֹצְאִי יַהַרְגֵנִי׃

Gdy będziesz uprawiał ziemię, nie użyczy ci już swojej mocy. Tułaczem i wędrowcem będziesz na ziemi. Wtedy powiedział Kain do JHWH: Moja wina jest zbyt wielka do wzięcia. Oto wypędzasz mnie znad oblicza tej ziemi i muszę się skryć przed Twoim obliczem; będę tułaczem i wędrowcem na ziemi, i każdy, kto mnie znajdzie, zabije mnie.30)

Kain mówi: Zbyt wielka jest moja wina. Czyżby w jego serca zrodziła się skrucha, szczery żal za grzech? Niestety nie, to tylko użalanie się nad sobą31). Tekst obrazuje, że w sercu Kaina zrodził się strach przed tym co sam uczynił. Tak samo strach zradza się w sercu chrześcijanina, gdy zamiast żyć w wolności, żyje w grzechu. Gdy pytasz go: czy jesteś zbawiony? Czy wierzysz, że Jezus zmył wszystkie twoje winy? Czy idziesz do nieba? Zaczyna się zastanawiać, milczy, nie jest pewien. Są też tacy, którzy pomimo życia w grzechu, unoszą ręce do góry mówiąc: tak jestem zbawiony! Stan jednych i drugich to jedna wielka tragedia. Nasza pobożność nie opiera się na strachu przed wieczną karą. Nasza pewność zbawienia opiera się na dokonanym dziele Chrystusa, który manifestuje się przez wiarę i łaskę w naszym codziennym chodzeniu za Bogiem. Jeśli jesteś niespokojny przed Bogiem, to nie czekaj ani chwili dłużej. Biegnij po wybaczenie, skłoń kolana, nie w użalaniu się nad sobą, ale w szczerym wyznaniu, że potrzebujesz ratunku.

w.15-16

וַיֹּאמֶר לוֹ יְהוָה לָכֵן כָּל-הֹרֵג קַיִן שִׁבְעָתַיִם יֻקָּם וַיָּשֶׂם יְהוָה לְקַיִן אוֹת לְבִלְתִּי הַכּוֹת-אֹתוֹ כָּל-מֹצְאוֹ׃

וַיֵּצֵא קַיִן מִלִּפְנֵי יְהוָה וַיֵּשֶׁב בְּאֶרֶץ-נוֹד קִדְמַת-עֵדֶן׃

Wtedy JHWH powiedział mu: Dlatego każdy, kto by zabił Kaina, ściągnie na siebie siedmiokrotną pomstę. I umieścił JHWH na Kainie znak, aby nie próbował go zabić nikt, kto go spotka. Tak odszedł Kain sprzed oblicza JHWH i zamieszkał w ziemi Nod, na wschód od Edenu32).

Popatrz, że nawet Kainowi, podłemu mordercy Bóg okazuje łaskę, choć ten tak naprawdę nie pokutował. Jak dobry jest Pan, jakże kocha swoje stworzenie. Bóg ofiarował za ciebie i za mnie Jezusa. Jak wielkoduszny jest nasz Zbawiciel, więc nie wahajmy się zwrócić do niego w każdej sprawie, by poprowadził nas do całkowitego wyzwolenia, do przebaczenia, do porzucenia każdego skrytego grzechu, do ujawnienia tych, które bagatelizujemy. Jak mówi jedna pieśń: „Przyjdźmy pokłońmy przed Nim się, klęknijmy przed Bogiem Stwórcą naszym”!

Podsumowanie

Spójrzmy teraz na obraz Abla:

a teraz oczami wiary spójrzmy na Chrystusa:

Wszyscy urodziliśmy się Kainami i również wszyscy staliśmy się winni w najróżniejszy sposób, ale na szczęście jest nowy Abel, który stał się niewinną ofiarą nienawiści, aby mógł być zmazany cały grzech, aby przyszło pojednanie, pokój z Bogiem. Chwała Ci Jezu!

Moc Jego ofiary zmienia nasze myślenie, naszą wieczność, naszą tożsamość w Bogu, a jednym ze znaków tej tożsamości jest praktyczna miłość do braci. Kain znienawidził swego brata, ale my jesteśmy z Boga – jak mówi apostoł Jan – i kochamy braci.

Pobudzeni miłością Chrystusa, praktycznie miłujmy się wzajemnie nie chowając w sercu żadnej urazy, nieprzebaczenia, które mogłoby zrodzić zawiść, nienawiść i w konsekwencji karę piekła. Rozpoznawajmy pierwsze objawy. Miłość jest praktyczna, a nie eteryczna. Słowo mówi, że miłość jest cierpliwa, miłość jest dobrotliwa, nie zazdrości, miłość nie jest chełpliwa, nie nadyma się, nie postępuje nieprzystojnie, nie szuka swego, nie unosi się, nie myśli nic złego, nie raduje się z niesprawiedliwości, ale się raduje z prawdy; wszystko zakrywa, wszystkiemu wierzy, wszystkiego się spodziewa, wszystko znosi. Miłość [dodam miłość Chrystusa w nas i przez nas] nigdy nie ustaje33). Amen?

Bibliografia

  1. Augustyn, Pisma egzegetyczne przeciw manichejczykom, tłum. J. Sulowski, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1980.
  2. Currid J.D., A study commentary on Genesis 1:1–25:18, Evangelical Press, Darlington, England 2003.
  3. Kuśmirek A., i Horodecka A., Pisma: hebrajsko-polski Stary Testament: przekład interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracją i indeksem słów hebrajskich i aramejskich, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2014, Wyd. 2.
  4. Lemański J., Księga Rodzaju: rozdziały 1-11. Cz. 1, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2013, t. I, Nowy Komentarz Biblijny.
  5. Majewski M., Prehistoria biblijna, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2017.
  6. Majewski M., i Biedziak P., Tora, Rozmowa o pierwszych pięciu księgach Biblii, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 2022.
  7. Tillich P., Teologia kultury, tłum. N. Łomanowa-Barańska i M. Hintz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2020, Wydanie pierwsze.
  8. Waltke B.K., i Fredricks C.J., Genesis: a commentary, Zondervan, Grand Rapids, Mich 2001.
  9. Warsonofiusz, Ambroży M., Banak J., Baranowski M., Bardski K., Benedyktowicz W., Betlejko J., Boboryk G., Cieślar M., i Czerski J., Biblia ekumeniczna to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu z księgami deuterokanonicznymi: przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 2017.
  10. Wróbel A., Targum Neofiti 1 - Księga Rodzaju, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, Lublin 2014, t. 1, Biblia Aramejska.
  11. Zaremba P., Biblia, Przekład dosłowny Starego i Nowego Przymierza, Ewangeliczny Instytut Biblijny, Poznań 2021, 5. wyd.
  12. Biblia Warszawska, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 1975.


1) P. Tillich, Teologia kultury, tłum. N. Łomanowa-Barańska i M. Hintz, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2020, Wydanie pierwsze, s. 174.
2) M. Majewski, Prehistoria biblijna, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2017, s. 50.
3) J.D. Currid, A study commentary on Genesis 1:125:18, Evangelical Press, Darlington, England 2003, s. 97.
4) P. Zaremba, Biblia, Przekład dosłowny Starego i Nowego Przymierza, Ewangeliczny Instytut Biblijny, Poznań 2021, 5. wyd., w. Rdz 4:1-16.
5) Tamże, w. Rdz 4:1-2a.
6) B.K. Waltke i C.J. Fredricks, Genesis: a commentary, Zondervan, Grand Rapids, Mich 2001, s. 136.
7) zob. Augustyn, Pisma egzegetyczne przeciw manichejczykom, tłum. J. Sulowski, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1980, s. 284.
8) zob. J. Lemański, Księga Rodzaju: rozdziały 1-11. Cz. 1, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2013, t. I, Nowy Komentarz Biblijny, s. 275.
9) Tamże, s. 277.
10) M. Majewski i P. Biedziak, Tora, Rozmowa o pierwszych pięciu księgach Biblii, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa 2022, s. 47.
11) A. Kuśmirek i A. Horodecka, Pisma: hebrajsko-polski Stary Testament: przekład interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracją i indeksem słów hebrajskich i aramejskich, Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa 2014, Wyd. 2, w. Kaz 1:2b.
12) zob. J.D. Currid, Genesis 1:125:18..., s. 98.
13) P. Zaremba, SNPD..., w. Rdz 4:2b.
14) Gwiezdne Wojny, Epizod VIII Ostatni Jedi (2017)
15) P. Zaremba, SNPD..., w. Rdz 4:3-5.
16) M. Majewski, Prehistoria biblijna..., s. 51.
17) J. Lemański, Rdz 1-11..., s. 280.
18) A. Wróbel, Targum Neofiti 1 - Księga Rodzaju, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium, Lublin 2014, t. 1, Biblia Aramejska, s. 3536.
19) Biblia Warszawska, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 1975, w. Hbr 11:4.
20) P. Zaremba, SNPD..., w. Rdz 4:6-7.
21) BW..., w. Jk 2:26.
22) Tamże, w. Mt 7:23.
23) Warsonofiusz et al., Biblia ekumeniczna to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu z księgami deuterokanonicznymi: przekład ekumeniczny z języków oryginalnych, Towarzystwo Biblijne w Polsce, Warszawa 2017, w. Rz 6:14.
24) BW..., w. 2P 1:3.
25) J. Lemański, Rdz 1-11..., s. 281.
26) BW..., w. Mt 5:21-24.
27) P. Zaremba, SNPD..., s. Rdz 4:9-11.
28) BW..., w. Hbr 12:24.
29) Tamże, w. 1J 1:7.
30) P. Zaremba, SNPD..., w. Rdz 4:12-14.
31) B.K. Waltke i C.J. Fredricks, Genesis..., s. 138.
32) P. Zaremba, SNPD..., w. Rdz 4:15-16.
33) BW..., w. 1Kor 13.