O Biblii – czyli Piśmie Świętym Starego i Nowego Przymierza

Słowo zachęty,
Biblia, czyli Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (Przymierza), to sześćdziesiąt sześć ksiąg, powstałych na przestrzeni tysiąca czterystu lat, w których uwieczniono słowa wkraczające w ludzką rzeczywistość stopniowo, aż do pojawienia się Słowa, które stało się ciałem w Jezusie Chrystusie.

Księgi te są dla chrześcijan zarówno źródłem definiowania prawdy jak i pogłębiania relacji z naszym Panem, który do ówczesnych uczonych powiedział: „Zagłębiacie się w Pisma, ponieważ sądzicie, że macie w nich życie wieczne, podczas gdy one składają świadectwo o Mnie. A jednak nie chcecie przyjść do Mnie, aby zyskać życie.” (Jan 5:39).

Obyś – drogi czytelniku – odnalazł Tego, który jest „Drogą, Prawdą i Życiem” (Jan 14:6), oby Jego słowo „było zawsze na twoich ustach i w twoim sercu” (Pwt 30:14).

* Opisy ksiąg na podstawie Przekładu Dosłownego Pisma Świetego Starego i Nowego Przymierza EIB.

  1. Księga Rodzaju | BW | SNP
    Autor:
    Tradycyjnie przypisywana Mojżeszowi i Jozuemu. Autor i redaktorzy nieznani (np. Rdz 36:31).
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: sprzed 1876 r. p. Chr. tj. daty śmierci Józefa w Egipcie; (2) redakcji Księgi: zdaniem bardziej konserwatywnych biblistów mniejsze jednostki literackie mogły powstać w czasach Mojżesza, tj. w 2. poł. XV w. p. Chr. (Lb 33:2; Pwt 31:24). Konsensus naukowy postuluje, że tradycja ustna i wcześniejsze źródła zostały zredagowane w środowisku kapłańskim w okresie dominacji perskiej. Prace redakcyjne zakończono około IV w. p. Chr.
    Miejsce:
    Obszary wędrówek i pobytu bohaterów ksiąg.
    Cel:
    Ukazanie początków świata, ludzkości, upadku, rozwoju relacji między człowiekiem a Bogiem (protologia biblijna) oraz formowania się narodu wybranego od początków do jego osiedlenia się w Egipcie, przedstawienie w formie świętej opowieści, zapisane językiem protofilozofii lub mitu.
    Temat:
    Bóg Panem dziejów świata, człowieka, zbawienia i przymierza.
  2. Księga Wyjścia | BW | SNP
    Autor:
    Mojżesz, Jozue i inni autorzy lub redaktorzy mniejszych jednostek literackich na przestrzeni wieków.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 1876-1444 r. p. Chr., tj. od śmierci Józefa w Egipcie do wzniesienia przybytku (Wj 40:17; 1Krl 6:1); (2) redakcji Księgi: mniejsze jednostki literackie mogły powstać w czasach Mojżesza, tj. 2. poł. XV w. p. Chr. (Lb 33:2; Pwt 31:24).
    Miejsce:
    Obszary wędrówek i pobytu bohaterów ksiąg.
    Cel:
    Ukazanie tworzenia się narodu izraelskiego.
    Temat:
    Bóg Dawcą przymierza i prawa.
  3. Księga Kapłańska | BW | SNP
    Autor:
    Mojżesz, Jozue i inni autorzy lub redaktorzy mniejszych jednostek literackich na przestrzeni wieków.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 1444-1404 r. p. Chr., tj. wędrówka po pustyni; (2) redakcji Księgi: mniejsze jednostki literackie mogły powstać w czasach Mojżesza, tj. 2. poł. XV w. p. Chr. (Kpł 1:2; Kpł 27:34; Lb 33:2; Pwt 31:24; Jr 7:22).
    Miejsce:
    Obszary wędrówek i pobytu narodu wybranego.
    Cel:
    Uporządkowanie czynności kapłańskich.
    Temat:
    Bóg dawcą przymierza i prawa.
  4. Księga Liczb | BW | SNP
    Autor:
    Mojżesz, Jozue i inni autorzy lub redaktorzy mniejszych jednostek literackich na przestrzeni wieków.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 1444-1404 r. p. Chr. (tj. wędrówka po pustyni); (2) redakcji Księgi: mniejsze jednostki literackie mogły powstać w czasach Mojżesza, tj. 2. poł. XV w. p. Chr. (Kpł 1:2; Lb 33:2; Pwt 31:24; Jr 7:22).
    Miejsce:
    Obszary wędrówek narodu wybranego.
    Cel:
    Ukazanie dziejów kształtowania się Izraela jako wspólnoty teokratycznej.
    Temat:
    Bóg gwarantem rozwoju narodu.
  5. Księga Powtórzonego Prawa | BW | SNP
    Autor:
    Mojżesz, Jozue oraz inni pisarze lub redaktorzy na przestrzeni dalszych wieków (Pwt 3:14).
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 1404 r. p. Chr., tj. ostatni rok pobytu Izraela na pustyni (Pwt 1:5; 1Krl 6:1); (2) redakcji Księgi: mniejsze jednostki literackie mogły powstać w czasach Mojżesza, tj. 2. poł. XV w. p. Chr. (Lb 33:2; Pwt 31:24).
    Miejsce:
    Pustynia Araba, Moab, ziemie Izraela.
    Cel:
    Objaśnienie i uzupełnienie Prawa.
    Temat:
    Miłość do Boga najważniejszą sprawą życia.
  6. Księga Jozuego | BW | SNP
    Autor:
    Jozue i inni nieznani autorzy lub redaktorzy na przestrzeni wieków (Joz 4:9, Joz 19:1-24; Joz 5:9; Joz 6:25; Joz 10:13).
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: ok. 1404-1366 r. p. Chr., tj. od śmierci Mojżesza do śmierci Jozuego (Joz 24:29; 1Krl 6:1); (2) redakcji Księgi: mniejsze jednostki literackie mogły powstać w czasach Jozuego (Joz 8:32; Joz 24:26); późniejsze redakcje mogły trwać do czasów Ezdrasza, tj. 430 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Kanaan.
    Cel:
    Ukazanie podboju Kanaanu i osiedlenia się w nim Izraela.
    Temat:
    Bóg dotrzymuje obietnic.
  7. Księga Sędziów | BW | SNP
    Autor:
    Nieznany (bywa przypisywana Samuelowi).
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: ok. 1366-1104 r. p. Chr., tj. od śmierci Jozuego do rozpoczęcia działalności przez Samuela (Joz 24:29; 1Krl 6:1); (2) mniejszejednostki literackie mogły powstać w czasach przed 1003 r. p. Chr., tj. zdobyciem Jerozolimy przez Dawida (Sdz 1:21); późniejsze redakcje mogły trwać do czasów Ezdrasza, tj. 430 r. p. Chr. (Sdz 18:30).
    Miejsce:
    Kanaan.
    Cel:
    Uzasadnienie powstania monarchii oraz ukazanie, jak na przestrzeni dziejów człowiek nie potrafił wykorzystać danych mu przez Boga obietnic i możliwości.
    Temat:
    Boża wierność obietnicom i ludzka nieumiejętność ich wykorzystania.
  8. Księga Rut | BW | SNP
    Autor:
    Nieznany.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: ok. 1080 r. p. Chr., u schyłku okresu sędziów; (2) redakcji Księgi: po 1010 r. p. Chr. (Rt 4:7, 17, 22).
    Miejsce:
    (1) Akcji: Moab, Betlejem; (2) powstania Księgi: Jerozolima?
    Cel:
    Ukazanie panowania Boga nad biegiem ludzkich losów na przykładzie dziejów rodu Dawida.
    Temat:
    Boża wierność względem tych, którzy są Mu oddani.
  9. I Księga Samuela | BW | SNP
    Autor:
    Samuel, Natan, Gad oraz inni autorzy i redaktorzy na przestrzeni wieków (na co może wskazywać 1Krn 29:29-30).
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: ok. 1122-1010 r. p. Chr., tj. od wydarzeń związanych z narodzinami Samuela do śmierci Saula; (2) mniejsze jednostki literackie mogą pochodzić z okresu Samuela, o dalszych redakcjach świadczy np. 1Sm 27:6.
    Miejsce:
    Ziemia Izraela.
    Cel:
    Ukazanie Bożego działania w okresie formowania się monarchii w Izraelu.
    Temat:
    Bóg i kształtowanie się monarchii w Izraelu.
  10. II Księga Samuela | BW | SNP
    Autor:
    Natan, Gad oraz inni autorzy i redaktorzy na przestrzeni wieków (na co może wskazywać 1Krn 29:29-30).
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: ok. 1010-960 r. p. Chr., tj. od śmierci Saula do schyłku rządów Dawida; (2) mniejsze jednostki literackie mogą pochodzić z opisywanego okresu, o dalszych redakcjach świadczy np. 1Sm 27:6.
    Miejsce:
    Ziemia Izraela.
    Cel:
    Ukazanie Bożego działania w życiu i panowaniu Dawida.
    Temat:
    Działanie Boga w Izraelu za pośrednictwem Dawida.
  11. I Księga Królewska | BW | SNP
    Autor:
    Autorzy i redaktorzy, kapłani i Lewici, związani z redakcją Księgi Powtórzonego Prawa. Tradycja żydowska wskazuje Jeremiasza.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 971-853 r. p. Chr., tj. od śmierci Dawida do Jehorama i Achazjasza; (2) redakcji Księgi: okres Jozjasza (640-609 r. p. Chr.), Niewoli Babilońskiej (605-539 r. p. Chr.) lub perski (539-330 r. p. Chr.).
    Miejsce:
    Ziemia Izraela i Judy.
    Cel:
    Ukazanie narodowych skutków niewierności Bogu.
    Temat:
    Bóg konsekwentny w swoim planie zbawienia.
  12. II Księga Królewska | BW | SNP
    Autor:
    Autorzy i redaktorzy, kapłani i Lewici, kryjący się też za redakcją Księgi Powtórzonego Prawa. Tradycja żydowska wskazuje Jeremiasza.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 853-561 r. p. Chr., tj. od rządów Jehorama i Achazjasza do ułaskawienia Jehojachina; (2) redakcji Księgi: okres Jozjasza (640-609 r. p. Chr.), okres Niewoli Babilońskiej (605-539 r. p. Chr.) lub perski (539-330 r. p. Chr.).
    Miejsce:
    Ziemie Izraela, Judy i Babilonii.
    Cel:
    Ukazanie narodowych skutków niewierności Bogu.
    Temat:
    Bóg konsekwentny w swoim planie zbawienia.
  13. I Księga Kronik | BW | SNP
    Autor:
    Nieznani kronikarze i redaktorzy; wg tradycji żydowskiej Ezdrasz.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 1010-971 r. p. Chr.; (2) redakcji Księgi: okres Niewoli Babilońskiej (605-539 r. p. Chr.) i perski (539-330 r. p. Chr.).
    Miejsce:
    Ziemia Izraela.
    Cel:
    Ukazanie dziejów Izraela w kontekście przymierza zawartego przez Boga z Dawidem.
    Temat:
    Bóg wierny przymierzu, konsekwentny w swym planie zbawienia.
  14. II Księga Kronik | BW | SNP
    Autor:
    Nieznani kronikarze i redaktorzy; wg tradycji żydowskiej Ezdrasz.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 971-538 r. p. Chr.; (2) redakcji Księgi: okres Niewoli Babilońskiej (605-539 r. p. Chr.) i perski (539-330 r. p. Chr.).
    Miejsce:
    Ziemie Izraela, Judy i Babilonii.
    Cel:
    Ukazanie dziejów Izraela w kontekście przymierza zawartego przez Boga z Dawidem.
    Temat:
    Bóg wierny przymierzu, konsekwentny w swym planie zbawienia.
  15. Księga Ezdrasza | BW | SNP
    Autor:
    Ezdrasz: 7:27-9:15; pozostałe części: redaktorzy odpowiedzialni za 1-2Krn; tradycja żydowska również w tym przypadku wskazuje Ezdrasza.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 539-516 r. p. Chr. (Ezd 1-6; Ag 1:14); 458-433 r. p. Chr. (Ezd 7-10); (2) powstawania i redakcji Księgi: częściowo w trakcie opisywanych wydarzeń, a ostatecznie w latach 433-423 p. Chr.
    Miejsce:
    Babilonia, Judea.
    Cel:
    Ukazanie troskliwości Boga w okresie najtrudniejszych doświadczeń narodowych.
    Temat:
    Bóg gwarantem spełnienia się obietnic pomimo przeciwności dziejowych.
  16. Księga Nehemiasza | BW | SNP
    Autor:
    Nehemiasz i inni autorzy i redaktorzy stojący za ostateczną formą 1-2Krn, Ezd i Ne; tradycja żydowska wskazuje w tym względzie Ezdrasza.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 445-433 i 425-423 r. p. Chr.; (2) powstawania i redakcji Księgi: częściowo w trakcie opisywanych wydarzeń, a ostatecznie po 423 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Suza, Jerozolima.
    Cel:
    Ukazanie troskliwości Boga w okresie odbudowy Jerozolimy oraz odnowy religijnej wspólnoty narodowej.
    Temat:
    Bóg gwarantem spełnienia się obietnic pomimo przeciwności dziejowych.
  17. Księga Estery | BW | SNP
    Autor:
    Nieznany.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 486-465 r. p. Chr. (panowanie Achaszwerosza, tj. Kserksesa I); (2) napisania i redakcji Księgi: w pierwotnej formie Księga mogła powstać niedługo po zaistnieniu opisywanych wydarzeń.
    Miejsce:
    Suza, stolica Persji.
    Cel:
    Wyjaśnienie pochodzenia i uzasadnienie ustanowienia świąt Purim do obchodzenia ich w 14 dniu miesiąca Adar (luty/marzec), jako pamiątki zachowania Żydów od zagłady.
    Temat:
    Losy, tj. purim, narodu wybranego są w rękach Boga.
  18. Księga Hioba | BW | SNP
    Autor:
    Nieznany. Wg Williama MackDonalda tradycja żydowska przypisuje utwór Mojżeszowi.
    Czas:
    Związki tekstowe Jb z Pwt, Ps, Prz, Iz i Ez sugerują redakcję Księgi w okresie Niewoli Babilońskiej (począwszy od 586 r. p. Chr.) lub po niej, na podstawie wcześniejszego materiału.
    Miejsce:
    (1) Akcji: Us; (2) redakcji: Ziemia Izraela lub Babilonia.
    Cel:
    Ukazanie związku między moralnością, sprawiedliwością a cierpieniem w kontekście Bożego planu obejmującego ogół rozumnych bytów wszechświata.
    Temat:
    Cierpienie – jego powody, cele, związek z grzechem, tajemnica, sposoby przeżywania, miejsce w planie zbawienia i przezwyciężanie w zaufaniu do Boga.
  19. Księga Psalmów | BW | SNP
    Autor:
    Dawid (wymieniony w 73 Psalmach), Asaf (w 12), Etan i Heman (w 1), synowie Koracha (w 10), Mojżesz (w 1), Salomon (w 2). Sposób przywołania tych imion nie musi oznaczać autorstwa. Pięćdziesiąt Psalmów jest anonimowych.
    Czas:
    1410-430 r. p. Chr. W tym czasie Psalmy powstawały, były łączone w zbiory i przechodziły kolejne redakcje.
    Miejsce:
    Ziemia Izraela i inne miejsca pobytu narodu wybranego.
    Cel:
    Zachęta do wielbienia Boga, ufania Jego obietnicom, pogłębiania życia wewnętrznego oraz wiernego trzymania się woli Bożej.
    Temat:
    Bóg źródłem przebaczenia, ratunku i powodzenia.
  20. Księga Przysłów | BW | SNP
    Autor:
    Salomon, Agur, Lemuel, redaktorzy Hiskiasza i inni, nienazwani.
    Czas:
    (1) Powstawania zbioru: 970-686 r. p. Chr. (między panowaniem Salomona a Hiskiasza); (2) późniejszego wkładu, w tym redakcyjnego: trudny do ustalenia.
    Miejsce:
    Jerozolima.
    Cel:
    Podanie młodym ludziom zasad samodzielnego życia.
    Temat:
    Bojaźń JAHWE jest pierwszą zasadą mądrości.
  21. Księga Kaznodziei | BW | SNP
    Autor:
    Kaznodzieja (Kohelet) nieznany z imienia. Starsze tradyjcje przypisują autorstwo Salomonowi.
    Czas:
    IV-III w. p. Chr.; Księga pośrednio nawiązuje do Salomona (970-930 r. p. Chr.) i być może bliżej nieokreślone, wcześniejsze jej formy lub mniejsze części pochodzą z okresu jego panowania.
    Miejsce:
    Prawdopodobnie Jerozolima
    Cel:
    Ukazanie wartości życia z ziemskiej perspektywy.
    Temat:
    Życie bez Boga jest życiem bez sensu.
  22. Pieśń nad Pieśniami | BW | SNP
    Autor:
    Salomon i jego pieśniarze (?) oraz późniejsi redaktorzy.
    Czas:
    960-931 r. p. Chr. z późniejszymi redakcjami.
    Miejsce:
    Izrael.
    Cel:
    Zachęta do przeżywania miłości małżeńskiej.
    Temat:
    Piękno miłości małżeńskiej.
  23. Księga Izajasza | BW | SNP
    Autor:
    Izajasz.
    Czas:
    Ok. 745-686 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Ziemia Judy.
    Cel:
    Obnażenie uchybień moralnych narodu, wezwanie do ich korekty, zapowiedź nadchodzącego upadku, kary i przyszłego powodzenia.
    Temat:
    Pojednanie z Bogiem podstawą powodzenia.
  24. Księga Jeremiasza | BW | SNP
    Autor:
    Jeremiasz, Baruch oraz inni nieznani autorzy i redaktorzy (Jr 36:32; 51:64).
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń i datowanych mów: 627-586 r. p. Chr.; (2) redakcji Księgi: po 562 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Jerozolima, ziemia Judy, nieokreślone miejsca zesłania.
    Cel:
    Ukazanie nieuchronności upadku narodu zbuntowanego przeciw Bogu.
    Temat:
    Bóg w obliczu nieodwracalnego zepsucia człowieka i tworzonych przez niego instytucji.
  25. Lamentacje | BW | SNP
    Autor:
    Jeremiasz
    Czas:
    586-562 r. p. Chr. z późniejszymi redakcjami.
    Miejsce:
    Jerozolima i nienazwane miejsca wygnania.
    Cel:
    Wyrażenie skruchy wobec Boga i prośby o ratunek.
    Temat:
    Wierność Bogu gwarancją bezpieczeństwa.
  26. Księga Ezechiela | BW | SNP
    Autor:
    Ezechiel.
    Czas:
    Lipiec 593 — kwiecień 571 r. p. Chr. (22 lata).
    Miejsce:
    Babilon.
    Cel:
    Wezwanie do zwrócenia się ku Bogu, Wszechmocnemu PANU i Odnowicielowi.
    Temat:
    Powodzenie jest sprawą pojednania z JAHWE i obiecanej przez Niego odnowy.
  27. Księga Daniela | BW | SNP
    Autor:
    Daniel (Dn 7:1-12:13) oraz ci, którzy spisali jego dzieje lub uporządkowali jego pisma (Dn 1:1-6:29; 7:1).
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: 605-536 r. p. Chr.; (2) fragmenty pisane przez Daniela pochodzą z jego czasów, te zaś, które mówią o nim lub porządkują jego pisma, są sprawą późniejszych czasów
    Miejsce:
    Babilon i Medo-Persja.
    Cel:
    Zaznaczenie panowania Boga nad biegiem historii.
    Temat:
    Bóg Panem historii (2:21; 4:34-37).
  28. Księga Ozeasza | BW | SNP
    Autor:
    Ozeasz.
    Czas:
    Ok. 753-729 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Ziemia Izraela.
    Cel:
    Zapowiedź kary za łamanie przymierza i zapowiedź przyszłej odnowy całego Izraela.
    Temat:
    Nieuchronność kary za grzech i niezmienność Bożego planu.
  29. Księga Joela | BW | SNP
    Autor:
    Joel.
    Czas:
    Niepewny: (1) za Joasza, 835-841 r. p. Chr.; (2) za Azariasza (Uzjasza), 792-740 r. p. Chr.; (3) po 586 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Jerozolima.
    Cel:
    Wezwanie do opamiętania mogącego przywrócić powodzenie.
    Temat:
    Opamiętanie zmienia dzień grozy JAHWE w dzień Jego pomyślności.
  30. Księga Amosa | BW | SNP
    Autor:
    Amos.
    Czas:
    Ok. 753 r. p. Chr. (w przedziale 760-740 r. p. Chr.), ok. 30 lat przed upadkiem Izraela.
    Miejsce:
    Betel.
    Cel:
    Zapowiedź sądu nad sąsiadami Izraela i nad samym Izraelem oraz wezwanie do opamiętania.
    Temat:
    Powszechna odpowiedzialność człowieka wobec Boga.
  31. Księga Abdiasza | BW | SNP
    Autor:
    Abdiasz.
    Czas:
    586-582 r. p. Chr. (po upadku Judy, przed upadkiem Edomu).
    Miejsce:
    (1) Zamieszkiwania adresatów: Edom; (2) powstania Księgi: jedno z miejsc rozproszenia ludności Judy.
    Cel:
    Zapowiedź sądu nad Edomem i zapowiedź odnowy Izraela.
    Temat:
    Pewność Bożej kary za niegodziwe postępowanie i pewność powodzenia Bożego planu zjednoczenia i powodzenia Izraela.
  32. Księga Jonasza | BW | SNP
    Autor:
    Jonasz i nieznana osoba, która spisała jego historię.
    Czas:
    (1) Opisywanych wydarzeń: ok. 782-753 r. p. Chr. (za Jeroboama II; 2Krl 14:23-28); (2) redakcji Księgi: nieznany.
    Miejsce:
    (1) Akcji: Ziemia Izraela; (2) redakcji: nieznane.
    Cel:
    Wezwanie Niniwy do opamiętania.
    Temat:
    Powszechność Bożego miłosierdzia.
  33. Księga Micheasza | BW | SNP
    Autor:
    Micheasz.
    Czas:
    Ok. 740-715 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Ziemia Izraela.
    Cel:
    Zapowiedź sądu, a następnie przebaczenia.
    Temat:
    Odnowa, do której droga wiedzie przez klęskę.
  34. Księga Nahuma | BW | SNP
    Autor:
    Nahum.
    Czas:
    Ok. 664-612 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Ziemia Judy.
    Cel:
    Zapowiedź upadku Niniwy.
    Temat:
    Ukaranie Asyrii.
  35. Księga Habakuka | BW | SNP
    Autor:
    Habakuk.
    Czas:
    612-588 r. p. Chr. (czasy imperium neobabilońskiego, w Judzie panowanie Joasza i Sedekiasza).
    Miejsce:
    Ziemia Judy.
    Cel:
    Próba odpowiedzi, jak pogodzić Bożą pobłażliwość dla grzechu z Jego świętością.
    Temat:
    Sprawiedliwy z wiary żyć będzie.
  36. Księga Sofoniasza | BW | SNP
    Autor:
    Sofoniasz.
    Czas:
    Ok. 640-609 r. p. Chr. (czasy odnowy za panowania Jozjasza).
    Miejsce:
    Judea.
    Cel:
    Zapowiedź sądu nad Judą i odnowy wśród narodów ziemi.
    Temat:
    Odnowa, nie kara, jest ostatecznym celem Boga.
  37. Księga Aggeusza | BW | SNP
    Autor:
    Aggeusz oraz redaktor jego proroctw.
    Czas:
    29 sierpnia — 18 grudnia 520 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Judea.
    Cel:
    Wezwanie do odbudowy świątyni.
    Temat:
    Postawienie spraw Bożych na pierwszym miejscu to warunek powodzenia.
  38. Księga Zachariasza | BW | SNP
    Autor:
    Zachariasz.
    Czas:
    520-518 r. p. Chr.; rozdziały 9-14 – w okresie późniejszym.
    Miejsce:
    Judea.
    Cel:
    Podniesienie na duchu narodu odbudowującego swój kraj po okresie niewoli.
    Temat:
    Pojednanie z Bogiem podstawą powodzenia.
  39. Księga Malachiasza | BW | SNP
    Autor:
    Malachiasz.
    Czas:
    Ok. 450 r. p. Chr.
    Miejsce:
    Judea.
    Cel:
    Obnażenie uchybień moralnych narodu i wezwanie do korekty.
    Temat:
    Życie w umiłowaniu Boga podstawą wszelkiego powodzenia.

  1. Ewangelia Mateusza | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Mateusz.
    Czas:
    Ok. 60 r. po Chr.
    Miejsce:
    Antiochia (w Syrii).
    Cel:
    Uzasadnienie, na podstawie Starego Przymierza, że Jezus z Nazaretu jest posłanym przez Boga Chrystusem i Królem.
    Temat:
    Jezus z Nazaretu — Chrystus i Król.
  2. Ewangelia Marka | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Jan Marek (bliski współpracownik apostoła Piotra).
    Czas:
    Ok. 55 r. po Chr.
    Miejsce:
    Rzym.
    Cel:
    Przedstawienie zdarzeń z życia i działalności Pana Jezusa Chrystusa, głoszonych przez apostoła Piotra.
    Temat:
    Jezus Chrystus Synem Bożym, Zbawcą i przykładem sługi.
  3. Ewangelia Łukasza | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Łukasz (ewangelista i autor Dziejów Apostolskich).
    Czas:
    Ok. 60 r. po Chr.
    Miejsce:
    Cezarea.
    Cel:
    Dostarczenie wierzącej osobie historycznych podstaw wiary w Jezusa Chrystusa.
    Temat:
    Jezus Chrystus, Jego dzieło i poselstwo zdarzeniem historii.
  4. Ewangelia Jana | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Tradycyjnie Apostoł Jan. Zdaniem współczesnych biblistów, dzieło powstawało sukcesywnie w ramach tzw. "szkoły Janowej".
    Czas:
    Pomiędzy 85 a 90 r. po Chr.
    Miejsce:
    Efez.
    Cel:
    Przekazanie ludziom wiadomości o najważniejszych sprawach i prawdach zapewniających zbawienie.
    Temat:
    Jezus Chrystus, Zbawca świata, ostatecznym objawieniem Boga.
  5. Dzieje Apostolskie | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Łukasz, autor Ewangelii.
    Czas:
    Ok. 63-65 r. po Chr.
    Miejsce:
    Nieznane.
    Cel:
    Ukazanie misji jako kontynuacji dzieła rozpoczętego przez Pana Jezusa Chrystusa.
    Temat:
    Napełnieni Duchem Świętym ludzie kontynuatorami dzieła Pana Jezusa Chrystusa.
  6. List do Rzymian | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 49 lat).
    Czas:
    Ok. 57 r. po Chr.
    Miejsce:
    Korynt.
    Cel:
    Przedstawienie Rzymianom poglądu na usprawiedliwienie i życie w Chrystusie, przed planowaną wizytą w ich wspólnocie.
    Temat:
    Usprawiedliwienie, którego podstawą jest wiara.
  7. I List do Koryntian | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 46 lat).
    Czas:
    Ok. 53 r. po Chr.
    Miejsce:
    Efez.
    Cel:
    Omówienie spraw dotyczących natury i praktyk Kościoła, zasad duchowego życia oraz zmartwychwstania.
    Temat:
    Dojrzałość, porządek i godność w duchowym życiu.
  8. II List do Koryntian | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 48-50 lat).
    Czas:
    Między 55 a 57 r. po Chr.
    Miejsce:
    Macedonia.
    Cel:
    Odnowienie zaufania między apostołem a wspólnotą kościoła w Koryncie.
    Temat:
    Moc poprzez upokorzenie i słabość.
  9. List do Galacjan | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 41 lub 44 lata).
    Czas:
    49 lub 52 r. po Chr.
    Miejsce:
    Antiochia.
    Cel:
    Podkreślenie prawdy, że usprawiedliwienie, obiecane jeszcze przed nadaniem Prawa, oraz rozwój duchowego życia stają się udziałem grzesznika wyłącznie dzięki wierze w Jezusa Chrystusa.
    Temat:
    Usprawiedliwienie jest sprawą wiary.
  10. List do Efezjan | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł.
    Czas:
    Ok. 60 r. po Chr. (List trafił do Efezu 5 lat po powstaniu wspólnoty, w której apostoł służył przez 2 lata).
    Miejsce:
    Rzym, areszt domowy.
    Cel:
    Przypomnienie zasad życia w Chrystusie, natury i roli Kościoła oraz przekazanie wspólnotom wiernych wiadomości o bieżącej sytuacji apostoła. (List pisany był do kilku wspólnot).
    Temat:
    Nowa jakość życia jako skutek duchowej przemiany.
  11. List do Filipian | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (pisał do wspólnoty założonej 10 lat wcześniej).
    Czas:
    Ok. 61 r. po Chr.
    Miejsce:
    Rzym, areszt domowy.
    Cel:
    Podziękowanie za partnerstwo w głoszeniu dobrej nowiny.
    Temat:
    Chrystus to prawdziwe życie, służba to owocny trud, przeciwności to składowa sukcesu, śmierć to przybycie na spotkanie z Panem – utęsknione, ostateczne i rozciągające się na wieki.
  12. List do Kolosan | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 52 lata).
    Czas:
    Ok. 60 r. po Chr.
    Miejsce:
    Rzym, areszt domowy
    Cel:
    Podkreślenie prawdy, że duchowy rozwój dokonuje się dzięki więzi z Chrystusem opartej na wierze, a nie dzięki przestrzeganiu religijnych rytuałów, tajemniczym związkom ze światem ducha i znajomości zasad rzekomo rządzących rzeczywistością.
    Temat:
    Chrystus w nas – nadzieja chwały.
  13. I List do Tesaloniczan | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 43 lata).
    Czas:
    Ok. 51 r. po Chr.
    Miejsce:
    Korynt.
    Cel:
    Zachęcenie wierzących do wytrwałego trzymania się zasad chrześcijańskiego życia, wyjaśnienie sprawy zmartwychwstania oraz okoliczności powtórnego przyjścia Jezusa.
    Temat:
    Powtórne przyjście Pana Jezusa dniem zwycięstwa dla wierzących.
  14. II List do Tesaloniczan | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 43 lata).
    Czas:
    Ok. 51 r. po Chr.
    Miejsce:
    Korynt.
    Cel:
    Wyjaśnienie niejasności związanych z powtórnym przyjściem Jezusa.
    Temat:
    Powtórne przyjście Pana Jezusa i codzienne życie wierzących.
  15. I List do Tymoteusza | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 56 lub 58 lat).
    Czas:
    Ok. 64 lub 66 r. po Chr.
    Miejsce:
    Rzym lub Filippi.
    Cel:
    Wsparcie trzydziestoletniego duszpasterza radami na temat kierowania lokalną wspólnotą kościoła.
    Temat:
    Jezus Chrystus podstawą nauczania, a wiara czynna w miłości – jego celem.
  16. II List do Tymoteusza | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 59 lat).
    Czas:
    Ok. 67 r. po Chr. (schyłek rządów Nerona).
    Miejsce:
    Rzym, „cela śmierci”.
    Cel:
    Przekazanie młodszemu współpracownikowi najważniejszych zasad chrześcijańskiego życia i służby.
    Temat:
    Pozostać do końca dobrym żołnierzem Chrystusa.
  17. List do Tytusa | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 56 lub 58 lat).
    Czas:
    Ok. 64 lub 66 r. po Chr.
    Miejsce:
    Korynt (?).
    Cel:
    Przekazanie podstawowych zasad organizowania i prowadzenia lokalnych wspólnot kościelnych.
    Temat:
    Zbawienie i duchowa odnowa podstawą organizacji wspólnoty, życia osobistego i społecznego.
  18. List do Filemona | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Paweł (mógł mieć wówczas 52 lata).
    Czas:
    Ok. 60 r. po Chr.
    Miejsce:
    Rzym, areszt domowy.
    Cel:
    Utorowanie drogi powrotnej zbiegłemu, a następnie nawróconemu niewolnikowi, Onezymosowi, do jego pana Filemona.
    Temat:
    Pojednanie z Bogiem jako otwarcie nowego rozdziału we wzajemnych stosunkach między braćmi w wierze.
  19. List do Hebrajczyków | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Misjonarz i duszpasterz nieznany z imienia.
    Czas:
    Ok. 60 r. po Chr.
    Miejsce:
    Nieznane. (Być może napisany w Italii do Żydów w Ziemi Izraela lub w Ziemi Izraela do Żydów w Italii).
    Cel:
    Przekonanie wierzących o wyjątkowości Jezusa Chrystusa i odwiedzenie ich od myśli o powrocie do Starego Przymierza.
    Temat:
    Jezus Chrystus ostatecznym objawieniem Boga.
  20. List Jakuba | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Jakub, brat Pański.
    Czas:
    Ok. 47-49 r. po Chr.
    Miejsce:
    Jerozolima.
    Cel:
    Przekazanie podstawowych zasad wiary i życia we wspólnocie kościoła oraz w społeczeństwie.
    Temat:
    Wiara bez uczynków jest martwa.
  21. I List Piotra | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Piotr.
    Czas:
    Ok. 64 r. po Chr.
    Miejsce:
    Rzym.
    Cel:
    Udzielenie duchowego wsparcia wierzącym rozproszonym w północnych krainach Azji Mniejszej.
    Temat:
    Życie godne duchowego odrodzenia.
  22. II List Piotra | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Piotr.
    Czas:
    Ok. 67 r. po Chr.
    Miejsce:
    Rzym.
    Cel:
    Wskazanie na ogromne możliwości dostępne dla tych, którzy związali swoje życie z Panem Jezusem, oraz ostrzeżenie przed fałszywą nauką.
    Temat:
    Jezus Chrystus jedyną skarbnicą obietnic i możliwości.
  23. I List Jana | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Jan.
    Czas:
    Ok. 90 r. po Chr.
    Miejsce:
    Efez.
    Cel:
    Ostrzeżenie wierzących przed odstępcami podważającymi prawdę o Boskości i człowieczeństwie Jezusa Chrystusa.
    Temat:
    Zbawcza jedność wierzącego z Jezusem, prawdziwym człowiekiem, Bogiem i życiem wiecznym.
  24. II List Jana | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Jan.
    Czas:
    Ok. 90 r. po Chr.
    Miejsce:
    Efez.
    Cel:
    Ostrzeżenie wierzących przed odstępcami podważającymi prawdę o Boskości i człowieczeństwie Jezusa Chrystusa.
    Temat:
    Prawda i miłość — broń przeciw fałszywej nauce.
  25. III List Jana | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Jan.
    Czas:
    Ok. 90 r. po Chr.
    Miejsce:
    Efez.
    Cel:
    Prośba o przyjęcie misjonarzy i o wyprawienie ich w dalszą drogę.
    Temat:
    Współpraca na rzecz prawdy.
  26. List Judy | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Juda, brat Pański.
    Czas:
    Ok. 65 r. po Chr.
    Miejsce:
    Ziemia Izraela.
    Cel:
    Ostrzeżenie wierzących przed fałszywymi nauczycielami.
    Temat:
    Walka o wiarę.
  27. Objawienie Jana | BW | SNP | SNPPD
    Autor:
    Apostoł Jan.
    Czas:
    95 r. po Chr.
    Miejsce:
    Wyspa Patmos (na Morzu Egejskim).
    Cel:
    Poinformowanie wierzących o przyszłych dziejach świata i Kościoła oraz zachęcenie ich przez to do trwania w wierze.
    Temat:
    Jezus Chrystus początkiem i końcem dziejów świata.