Literacki

Biblia Jakuba Wujka


Wprowadzenie

Geneza oraz okoliczności wydania

Pod koniec XVI wieku istniały już dwa katolickie przekłady Pisma Świętego z łaciny na język polski. Była to rękopiśmienna Biblia królowej Zofii ukończona w latach 1453–1455 i obejmująca co najmniej Stary Testament oraz drukowana Biblia Leopolity z 1561. Istniały już też przekłady protestanckie z języków oryginalnych: Nowy Testament królewiecki z 1552, Biblia brzeska z 1563 czy Biblia nieświeska z 1572. Przekład Jakuba Wujka był kolejną próbą przetłumaczenia Biblii z łaciny na narodowy język polski. Dokonano go na zlecenie władz zakonnych, po uzyskaniu odpowiedniej zgody papieża Grzegorza XIII. W odróżnieniu od wcześniejszych niezbyt udanych katolickich tłumaczeń zadaniem Jakuba Wujka miało być dokonanie przekładu: któryby y własnością y gładkoscią Polskiej mowy z każdym przyszłym zrównał, y prawdą a szczyrością wykładu wszystkie inne celował.

Podstawą przekładu Wujka był łaciński przekład przypisywany Hieronimowi – Wulgata, usankcjonowana dekretem soboru trydenckiego jako oficjalny tekst Kościoła rzymskokatolickiego w 1546 roku.

Tłumaczenie Wujka opierało się na Wulgacie lowańskiej, ale Wujek wykorzystał też hebrajski Stary i grecki Nowy Testament korzystając z tekstu Poligloty antwerpskiej[1][2]. W 1593 roku Wujek dokładnie skonfrontował tekst swego przekładu z tekstem „Wulgaty klementyńskiej”.

W roku 1593 ukazał się przekład Nowego Testamentu, przedrukowany z poprawkami i psalmami w 1594 roku, oraz czterokrotnie w wieku XVII. Pełny przekład został ukończony w roku 1595, ponieważ jednak oparty był na Wulgacie lowańskiej, jezuici zobowiązani byli dokonać rewizji przekładu celem dostosowania go do brzmienia Wulgaty klementyńskiej. Praca komisji rewizyjnej zajęła kilka lat i cały oficjalny przekład całej Biblii ukazał się dopiero dwa lata po śmierci Jakuba Wujka – w roku 1599. Wprowadzone przez komisję rewizyjną przekładu Wujka zmiany i poprawki były liczne i poważne, i w różnej skali dotknęły tekst autorski, jednak mimo to przekład ten przeszedł do historii jako przekład Wujka.

Przekład ten zastąpił nieudaną Biblię Leopolity i pełnił rolę podstawowego polskiego przekładu katolickiego przez 367 lat, aż do opracowania Biblii Tysiąclecia jako pierwszego katolickiego tłumaczenia na język polski z języków oryginalnych (1965).


Prawa autorskie i szczegółowe informacje

Biblia Jakuba Wujka – przekład Biblii na język polski wykonany przez jezuitę, Ks. Jakuba Wujka, wydany w całości po raz pierwszy w roku 1599. Wujek pracował nad nią w latach 1584–1595.

* Prezentowane treści należą do ich właścicieli i wydawców. Tekst pobrany z udostępnionych zasobów programu MyBible - www.ph4.org